خانه‌های تاریخی هر منطقه‌ای در ایران بهترین نمونه‌هایی هستند که بازبینی، تجزیه و تحلیل آنها می‌توان عواملی را در طراحی آنها یافت که امروز می‌تواند در نقشه‌کشی بنا طرف توجه قرار بگیرد.
- مصرف انرژی ساختمان مستقیما در نقشه خانه اثرگذار است و بهرهگیری از دانش معماران قدیم کارایی کنترل گرمایش و سرمایش ساختمان را افزایش می‌دهد.
- ایجاد فضای دلنشین بر اساس بافت و اقلیم منطقه
- توجه به ابعاد اتاق در طراحی. به بیان ساده هر چه فضا کوچکتر باشد گرمایش و سرمایش در آن راحت‌تر صورت می‌گیرد. اما همین موضوع در برخی فضاها نتیجه عکس می‌دهد. بری قدیم‌سرا توجه به اعاد اتاق عنصری کلیدی است.
- بهرهگیری از نور طبیعی و میزان مطلوبیت نور در بنا.
- توجه به آسایش حرارتی. این شاخص ویژگی‌ای ذهنی است که بیان کننده میزان رضایت افراد از حرارت محیط است. این موضوع از جمله موارد است که با توجه به اقلیمهای گوناگون ایران مورد توجه معماران قدیم بوده است.
- مصالح بنا نیز مستقیما بر نقشه ساختمان اثرگذار است. استفاده از خشت و آجر اندود کاهگل هر چند موجب افزایش توان حرارتی ساختمان و ایجاد حال و هوایی اصیل می‌شوند اما طراحی بنا با این مصالح نکات ریز و درشتی را در بر می‌گیرد.
